Η παιδική κατάθλιψη δεν είναι διαφορετική από αυτή των ενηλίκων. Έχει όμοια συμπτώματα, κινδύνους, εξέλιξη και θεραπεία. Ωστόσο, στα παιδιά είναι πιο δύσκολο να αναγνωρίσουμε και να διαγνώσουμε την κατάθλιψη, κυρίως επειδή πολλές φορές τα συμπτώματα θεωρούνται ως κανονικές συναισθηματικές και ψυχολογικές αλλαγές που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του παιδιού και της μετάβασης από μια ηλικία στην άλλη.
Συμπτώματα ή συμπεριφορές που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου είναι ο θυμός, η θλίψη, η κοινωνική απόσυρση, οι διαταραχές της όρεξης και του ύπνου, η δυσκολία στην συγκέντρωση, η ανεξήγητη κούραση και οι σωματικές ενοχλήσεις, με πιο ανησυχητικό των συμπτωμάτων την σκέψη αυτοκτονίας ή θανάτου. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν παρουσιάζουν όλα τα παιδιά όλα τα συμπτώματα, τα οποία και διαφέρουν από παιδί σε παιδί. Επομένως, θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι ένα παιδί δεν πάσχει από κατάθλιψη και να μην του παρέχουμε βοήθεια απλά και μόνο επειδή δεν εμφανίζει όλα τα συμπτώματα.
Όπως συμβαίνει και στους ενηλίκους, η κατάθλιψη στα παιδιά μπορεί να προκληθεί από οποιοδήποτε συνδυασμό παραγόντων που αφορούν στη σωματική υγεία, σε έκτακτα γεγονότα της ζωής (όπως είναι ένα διαζύγιο ή ένας θάνατος), στην οικογενειακή ιστορία, στο περιβάλλον και στην γενετική ευπάθεια. Πολλοί γονείς, δυστυχώς, τείνουν να αγνοούν τα συμπτώματα που «φωνάζουν» ότι το παιδί έχει κατάθλιψη, καθώς είναι πολύ δύσκολο να αποδεχτούν ότι το παιδί τους μπορεί να υποφέρει από αυτήν την ασθένεια.
Ωστόσο, το ποσοστό των παιδιών που νοσούν με κατάθλιψη αυξάνεται δραματικά τα τελευταία χρόνια. Για να κατανοήσουμε τους λόγους αυτή της αύξησης, είναι σημαντικό να διαπιστώσουμε τι έχει αλλάξει στη ζωή των σύγχρονων οικογενειών.
Καταρχήν, είναι γεγονός πως οι γονείς δουλεύουν περισσότερο από ότι παλιότερα, καθώς, τις τελευταίες δεκαετίες, όλο και περισσότερες γυναίκες έχουν αρχίσει να εργάζονται εκτός σπιτιού. Κατά συνέπεια, ο χρόνος που διαθέτουν οι γονείς στα παιδιά τους είναι λιγότερος τόσο χρονικά όσο και ποιοτικά, καθώς έρχεται μετά από πολύωρη και κουραστική, πιθανότατα, εργασία που δεν τους επιτρέπει να διαθέσουν την απαραίτητη προσοχή, ενέργεια και διάθεση προς το παιδί. Είναι φυσικό, λοιπόν, το παιδί συχνά να νιώθει μόνο του και αβοήθητο, αφού η παρουσία γιαγιάδων ή νταντάδων δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αναπληρώσει την απουσία του γονέα και ιδίως της μητέρας.
Σημαντικός παράγοντας, επίσης, που ευνοεί την κατάθλιψη στα παιδιά είναι οι αυξανόμενες υποχρεώσεις. Στο 24ωρο της κάθε ημέρας, το παιδί πρέπει να πάει σχολείο, να διαβάσει, να πάει φροντιστήριο, να αθληθεί και να διαβάσει και τα αγγλικά του ή γαλλικά του. Για τα παιδιά που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε αυτόν τον καθημερινό αγώνα, που για να είμαστε ειλικρινείς τα καλεί πολλές φορές να είναι «υπεράνθρωποι», «υπερμαθητές», «υπεραθλητές» κλπ., η αποτυχία και το πώς αυτή αντιμετωπίζεται από καθηγητές και γονείς μπορεί πολύ εύκολα να προκαλέσει συναισθήματα απαξίωσης και κατάθλιψης.
Συνέπεια αυτού, και ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδηγούν στην αύξηση των ποσοστών κατάθλιψης σε νέα παιδιά και ειδικά σε αυτά που ζουν στις πόλεις, αποτελεί η απουσία του απαραίτητου χρόνου για παιχνίδι και αναψυχή. Φυσικά, όταν αναφερόμαστε στο «παιχνίδι» δεν εννοούμε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, το playstation και γενικά την απασχόληση του παιδιού στο δωμάτιο του, αλλά στο παιχνίδι, όπως πρέπει να γίνεται όταν εμπλέκει σωματική ή/και πνευματική δραστηριότητα. Εννοούμε το παιχνίδι με άλλα παιδιά και το τρέξιμο στις αυλές, ή έστω στις πυλωτές των πολυκατοικιών, την άθληση, την απασχόληση με τη μουσική, ή με άλλες δραστηριότητες που όμως το ίδιο το παιδί έχει επιλέξει επειδή του προκαλούν ευχαρίστηση.
Το σημαντικότερο εδώ είναι ότι το παιδί θα πρέπει να επιλέξει. Μην το γράφετε σε μαθήματα πιάνου ενώ το ίδιο θέλει να μάθει κιθάρα, επειδή εσείς παίζατε πιάνο, μην το στέλνετε να μάθει ποδόσφαιρο ενώ το ίδιο θέλει μπάσκετ, επειδή «είναι πολύ κοντός για να παίξει μπάσκετ». Σκεφτείτε πως στη σημερινή εποχή το παιδί δεν έχει πολλές ώρες για παιχνίδι. Σχολείο, φροντιστήριο, ξένες γλώσσες, αφήνουν ελάχιστο χρόνο για παιχνίδι, επομένως καλό είναι αυτός ο χρόνος να είναι ποιοτικός, ευχάριστος και ωφέλιμος για το παιδί.
Βέβαια, και η οικονομική κρίση που, όπως φαίνεται, απασχολεί όλη την ανθρωπότητα, δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστα και τα παιδιά. Πριν κάποια χρόνια, μπορούσαν να κάνουν βόλτες και ταξίδια με τους γονείς, να παίρνουν δώρα και παιχνίδια, να έχουν δραστηριότητες όπως μουσική ή άθληση, ενώ σήμερα ο οικονομικός περιορισμός που χρειάζεται να κάνει η οικογένεια πιθανώς να τους έχει στερήσει κάποια από αυτά τα προτερήματα κι αγαθά. Ακούμε πολύ συχνά φράσεις, όπως «τα σημερινά παιδιά είναι άπληστα και δεν ευχαριστιούνται με τίποτα» σαν να είναι αυτά ένοχα ή υπεύθυνα για τον τρόπο που έμαθαν να ζουν και την τωρινή τους δυσκολία να τον αλλάξουν. Αυτό είναι ένα μεγάλο βάρος για τα σημερινά παιδιά και τελείως άδικο, αν σκεφτεί κανείς πως μεγάλωσαν με άλλες οικονομικές συνθήκες και με γονείς που, από επιλογή, τους παρείχαν «τα πάντα». Η λύση δεν είναι να ψάχνουμε υπευθύνους αλλά να διερευνήσουμε πως μπορούμε ομαλά να περάσουμε σε μια διαφορετική οικονομική πραγματικότητα, εξηγώντας στα παιδιά τις νέες συνθήκες και ανάγκες, ώστε η προσαρμογή τους να γίνει με τις μικρότερες δυνατές συναισθηματικές συνέπειες.
Συμβουλές για τους γονείς:
-
Διαθέστε χρόνο για το παιδί σας. Αν δουλεύετε πολλές ώρες, φροντίστε να υπάρχουν κάποιες σταθερές ώρες που θα περάσετε ευχάριστα μαζί με το παιδί σας, όπως το βραδινό φαγητό στο σπίτι ή μια βόλτα κάθε Κυριακή. Μην αναβάλετε, εξαιτίας της δουλειάς σας, δραστηριότητες που το παιδί περιμένει με ανυπομονησία και αν χρειαστεί να συμβεί αυτό, συζητείστε το με το παιδί.
-
Μιλήστε με το παιδί σας για το πώς αισθάνεται και πώς βιώνει τη ζωή του. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να νιώσει πως το καταλαβαίνετε και ενδιαφέρεστε για αυτό.
-
Θυμηθείτε πως η παιδική ηλικία πρέπει να συνδέεται με ξεγνοιασιά, ανεμελιά και παιχνίδι. Φροντίστε ώστε το παιδί σας να έχει ή να βρει δραστηριότητες που να το ευχαριστούν.
-
Αν υπάρχουν οικονομικά ή οικογενειακά προβλήματα, συζητείστε με το παιδί σας πώς αυτά το έχουν επηρεάσει συναισθηματικά αλλά και στην καθημερινότητά του. Σε καμία περίπτωση δεν ωφελεί το παιδί να «μένει απέξω» από κάθε τι δυσάρεστο, δήθεν για να προστατευτεί.
-
Αν βλέπετε ότι το παιδί σας δεν έχει διάθεση και απέχει από τις συνηθισμένες ασχολίες του, παροτρύνετέ το να ασχοληθεί με δραστηριότητες που συνήθιζαν να του προκαλούν ευχαρίστηση, όπως είναι ένα άθλημα ή η βόλτα με μια συγκεκριμένη παρέα.
-
Φροντίστε το παιδί να λαμβάνει μια όσο γίνεται πιο καλή και υγιεινή διατροφή, καθώς, στην αντίθετη περίπτωση, ευνοείται η διατήρηση και εξέλιξη της κατάθλιψης.
-
Για να βοηθήσετε το παιδί σας, το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε ότι μπορεί να έχει κατάθλιψη. Μην αποφεύγετε να το διερευνήσετε, μην παραπλανήστε ότι είναι ένα πρόβλημα της ηλικίας που απλά θα περάσει από μόνο του αν το αγνοήσετε.
-
Αν ανησυχείτε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει κατάθλιψη, μην αναβάλετε την επίσκεψη στον ειδικό θεωρώντας πως μια ψυχική κατάσταση, όπως η κατάθλιψη, θα στιγματίσει το παιδί σας κοινωνικά. Σκεφτείτε πως στη σύγχρονη παγκόσμια κοινωνία περίπου το 50% του πληθυσμού έχει νοσήσει μια φορά από κατάθλιψη.
-
-
Είναι απαραίτητο να ζητήσετε εσείς βοήθεια για το παιδί σας από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Αν ένας ενήλικας υποφέρει από κατάθλιψη, έχει επιλογή να ζητήσει βοήθεια, τα παιδιά όμως στηρίζονται σε εσάς να τα κατευθύνετε. Μην τους στερείτε το δικαίωμα για βοήθεια, καθώς η κατάθλιψη μπορεί να γίνει μια ανυπόφορη κατάσταση.
-
Ενημερωθείτε κι εσείς για το τι είναι η κατάθλιψη και πώς θεραπεύεται, για να μπορέσετε να βοηθήσετε το παιδί σας. Όσα περισσότερα γνωρίζετε, τόσο πιο αποτελεσματικά μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί.
Δήμητρα Θεοφίλη - Οικογενειακή Σύμβουλος - Ψυχοθεραπεύτρια, www.dimitratheofili.gr
Πηγή:https://www.letsfamily.gr/
